شىركەت تىزىملاپ باشقۇرۇشنى يولغا قويۇش چارىسى

شىركەت تىزىملاپ باشقۇرۇشنى يولغا قويۇش چارىسى

(2024-يىلى 12-ئاينىڭ 20-كۈنى دۆلەتلىك بازارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش باش ئىدارىسىنىڭ بۇيرۇقى 95-نومۇر ئېلان قىلىنىدۇ 2025-يىلى 2-ئاينىڭ 10-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ)

    1- ماددا شىركەتنى تىزىملاپ باشقۇرۇشنى قېلىپلاشتۇرۇش، سودا بىخەتەرلىكىنى قوغداش، سودا مۇھىتىنى ئەلالاشتۇرۇش مەقسىتىدە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ شىركەت قانۇنى»، «گوۋۇيۈەننىڭ نىڭ قارالمىنىڭ نىڭ قارار قىلىنغان كاپىتالنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تۈزۈمىنى يولغا قويۇش توغرىسىدىكى بەلگىلىمىسى» قاتارلىق قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا ئاساسەن، بۇ چارىنى تۈزۈپ چىقىلدى.

    2-، شىركەتنى تىزىملاش، ئەنگە ئالدۇرۇشنى بېجىرىشتە، ئىلتىماس قىلغۇچىلار تاپشۇرغان ماتېرىيالنىڭ چىنلىقى، قانۇنلۇقلىقى ۋە ئۈنۈمىگە مەسئۇل بولۇشى كېرەك.

     3-شىركەت تىزىملاش ئورگىنى مەملىكەت بويىچە بىر تۇتاش چوڭ بازار بەرپا قىلىش تەلىپىگە ئاساسەن، تىزىملاپ باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى قېلىپلاشتۇرۇپ ئادا قىلىپ، سەمىمىيەت بىخەتەرلىكىنىڭ بازار تەرتىپىنى قوغدىشى كېرەك.

4-ماددىدا شىركەتنىڭ تىجارەت كىنىشكىسىگە تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك:

(1) نامى

(2) تۇرۇشلۇق جاي

(3) قانۇنىي ۋەكىلىنىڭ ئىسىم - فامىلىسى

(4) رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتال

(5) شىركەتنىڭ تىپى

(6) تىجارەت دائىرىسى

(7) تىزىملاش ئورگىنى

(8) قۇرۇلغان كۈن

    (9) ئىجتىمائىي ئىناۋەت ۋاكالەت نومۇرىنى بىر تۇتاش تۈزۈش كېرەك.

5- چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتىنىڭ پايچىكلىرى تاپشۇرغان مەبلەغنى ئېتىراپ قىلغاندا سەمىمىي ئىناۋەت پرىنسىپىغا ئەمەل قىلىشى، بارلىق پايچىكلار ئېتىراپ قىلىپ تاپشۇرغان چىقىم سوممىسىنى پايچىكلار شىركەت نىزامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە شىركەت قۇرۇلغان كۈندىن باشلاپ بەش يىل ئىچىدە تولۇق تاپشۇرۇشى كېرەك. پاي چەكلىك شىركىتىنى تەشەببۇس قىلغۇچىلار شىركەت قۇرۇلۇشتىن ئىلگىرى سېتىۋالغان پاينىڭ تولۇق سوممىسى بويىچە پاي پۇلىنى تاپشۇرۇشى كېرەك.

جەمئىيەتتىن ئاشكارا توپلاپ تەسىس قىلىش ئۇسۇلى ئارقىلىق قۇرۇلغان پاي چەكلىك شىركىتى تىزىملاشنى بېجىرگەندە، مەبلەغ تەكشۈرۈش ئاپپاراتى چىقىرىپ بەرگەن مەبلەغ تەكشۈرۈش ئىسپاتىنى قانۇن بويىچە تاپشۇرۇشى كېرەك چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتى، تەشەببۇس قىلىپ تەسىس قىلغان ياكى ئالاھىدە ئوبيېكتلاردىن توپلاپ تەسىس قىلىش ئۇسۇلى ئارقىلىق قۇرۇلغان پاي چەكلىك شىركىتى تىزىمغا ئالدۇرغاندا مەبلەغ تەكشۈرۈش ئاپپاراتى چىقىرىپ بەرگەن مەبلەغ تەكشۈرۈش ئىسپاتىنى تاپشۇرمىسىمۇ بولىدۇ.

قانۇن، مەمۇرىي قانۇن-قائىدە ۋە گوۋۇيۈەن شىركەتنىڭ رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالىنى ئەمەلىي تاپشۇرۇش، رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالنىڭ ئەڭ تۆۋەن چېكى، پايچىكلارنىڭ مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى قاتارلىقلار توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە چىقىرىشنى قارار قىلغان بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

6- ماددا پايچىكلار پۇل چىقارسا ياكى ئەمەلىي بۇيۇم، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى، زېمىن ئىشلىتىش ھوقۇقى، پاي ھوقۇقى، ھەقدارلىق قاتارلىقلارنى پۇل بىلەن باھالىسا ھەمدە قانۇن بويىچە ئۆتۈنۈپ بەرسە بولىدىغان غەيرىي پۇل مال-مۈلۈكنى باھادا چىقارسىمۇ بولىدۇ. قانۇندا سانلىق مەلۇمات، توردىكى مەۋھۇم مال-مۈلۈكنىڭ ھوقۇق تەۋەلىكى قاتارلىقلاردا بەلگىلەنگەن بولسا، پايچىكلار بەلگىلىمە بويىچە سانلىق مەلۇمات، توردىكى مەۋھۇم مال-مۈلۈكنى ئىشلىتىپ مەبلەغ چىقارسا بولىدۇ. لېكىن قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا مەبلەغ چىقارماسلىق بەلگىلەنگەن مال-مۈلۈك بۇنىڭ سىرتىدا.

    مەبلەغ چىقارغان غەيرى پۇل مال-مۈلۈكنى قانۇن بويىچە باھالاپ، مال-مۈلۈكنى دەلىللەش كېرەك، باھانى يۇقىرى مۆلچەرلىمەسلىك ياكى تۆۋەن مۆلچەرلىمەسلىك كېرەك.

    7- ماددا چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتى رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالنى كۆپەيتكەن بولسا، پايچىكلار يېڭىدىن كۆپەيتىلگەن كاپىتالنى تاپشۇرغانلىقىنى ئېتىراپ قىلغان مەبلەغنى شىركەت نىزامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالنى ئۆزگەرتىپ تىزىملاتقان كۈندىن باشلاپ بەش يىل ئىچىدە تولۇق تاپشۇرىدۇ.

    پاي چەكلىك شىركىتى رويخەتكە ئالدۇرۇلغان كاپىتالنى كۆپەيتىپ يېڭى پاي تارقاتقان بولسا، شىركەتنىڭ پايچىكلىرى يېڭىدىن كۆپەيگەن پاي پۇلىنى تولۇق تاپشۇرغاندىن كېيىن، رويخەتكە ئېلىنغان كاپىتالنى ئۆزگەرتىپ تىزىملاشنى بېجىرىشى كېرەك.

8- ماددا 2024-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن تىزىمغا ئېلىپ تەسىس قىلىنغان چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتىنىڭ ئېشىپ قالغان مەبلەغ تاپشۇرۇش مۇددىتى 2027-يىلى 7-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ بەش يىلدىن ئېشىپ كەتكەن بولسا، 2027-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن ئېشىپ قالغان مەبلەغ تاپشۇرۇش مۇددىتىنى بەش يىل ئىچىگە تەڭشەش ھەمدە شىركەت نىزامنامىسىگە خاتىرىلەش، پايچىكلار تەڭشەلگەندىن كېيىنكى چىقىم قىلغان مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى ئىچىدە تولۇق تاپشۇرۇپ تاپشۇرغان چىقىم سوممىسى بولسا قالغان مەبلەغ تاپشۇرۇش مۇددىتى 2027-يىلى 7-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ بەش يىلغا يەتمىگەن ياكى رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالنى تولۇق تاپشۇرغان بولسا، چىقىم قىلغان مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتىنى تەڭشەش ھاجەتسىز.

    2024-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن تىزىمغا ئالدۇرۇپ تەسىس قىلىنغان پاي چەكلىك شىركىتىنى تەشەببۇس قىلغۇچى ياكى پايچىكلار 2027-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن سېتىۋالغان پاينىڭ تولۇق سوممىسى بويىچە پاي پۇلىنى تاپشۇرۇشى كېرەك.

    9-ماددا 2024-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن تىزىمغا ئالدۇرۇپ تەسىس قىلىنغان شىركەت ئىشلەپچىقىرىش– تىجارىتى دۆلەت مەنپەئىتى ياكى زور جامائەت مەنپەئىتىگە چېتىلسا، گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار مەسئۇل تارمىقى ياكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى پىكىر بېرىدۇ، دۆلەتلىك بازارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش باش ئىدارىسىنىڭ ماقۇللۇقى بىلەن، 2024-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن بېكىتىلگەن مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى بويىچە مەبلەغ چىقارسا بولىدۇ.

10-ماددا 2024-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن تىزىمغا ئالدۇرۇپ تەسىس قىلىنغان شىركەتتە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى مەۋجۇت بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى شىركەتنىڭ رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالىنىڭ چىنلىقى، مۇۋاپىقلىقىنى مۇزاكىرە قىلىپ ھۆكۈم قىلىشى كېرەك:

(1) ئېتىراپ قىلىپ تاپشۇرغان مەبلەغنىڭ مۇددىتى 30 يىلدىن يۇقىرى بولۇشى كېرەك

(2) رويخەتكە ئېلىنغان مەبلەغ بىر مىليارد يۈەندىن ئاشىدۇ

(3) ئوبيېكتىپ ساۋاتلارغا ئېنىق ئۇيغۇن كەلمەيدىغان باشقا ئەھۋاللار.

شىركەت تىزىملاش ئورگىنى شىركەتنىڭ تىجارەت دائىرىسى، تىجارەت ئەھۋالى ھەمدە پايچىكلارنىڭ مەبلەغ چىقىرىش ئىقتىدارى، ئاساسلىق تىجارەت تۈرى، مۈلۈك كۆلىمى قاتارلىقلارغا بىرلەشتۈرۈپ ئۇنىۋېرسال تەتقىق قىلىپ ھۆكۈم قىلىپ، زۆرۈر بولغاندا كەسپىي ئاپپاراتلارنى باھالاشقا تەشكىللەپ ياكى ئالاقىدار تارماقلار بىلەن كېڭىشىشكە تەشكىللىسە بولىدۇ. شىركەت ۋە ئۇنىڭ پايچىكلىرى ماسلىشىپ ئەھۋال چۈشەندۈرۈشى ۋە ئالاقىدار ماتېرىياللار بىلەن تەمىنلىشى كېرەك.

شىركەت تىزىملاش ئورگىنى شىركەتنىڭ مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى، رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالنىڭ كۆرۈنەرلىك بىنورماللىقىنى بېكىتىپ، چىنلىق، مۇۋاپىقلىق پىرىنسىپىغا خىلاپلىق قىلغان بولسا، شىركەتنىڭ ۋاقتىدا تەڭشىشىنى ھەمدە تەرتىپ بويىچە ئۆلكە دەرىجىلىك بازارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارماقلىرىغا دوكلات قىلىپ، ئۆلكە دەرىجىلىك بازارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارماقلىرىنىڭ يېتەكچىلىكى ۋە نازارىتىنى قوبۇل قىلىشنى تەلەپ قىلىدۇ.

11- چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتىنىڭ پايچىكلىرى تاپشۇرغان ۋە ئەمەلىي تاپشۇرغان چىقىم سوممىسى، چىقىم قىلىش شەكلى ۋە مەبلەغ چىقىرىش ۋاقتى، پاي چەكلىك شىركىتى تەشەببۇس قىلغۇچى سېتىۋالغان پاي سانى قاتارلىق ئۇچۇرلار بارلىققا كەلگەن كۈندىن باشلاپ 20 خىزمەت كۈنى ئىچىدە دۆلەت كارخانىلىرىنىڭ ئىناۋەت ئۇچۇرىنى ئېلان قىلىش سىستېمىسى ئارقىلىق جەمئىيەتكە ئېلان قىلىش كېرەك.

شىركەت ئالدىنقى تارماقتا ئېلان قىلىنغان ئۇچۇرنىڭ ھەقىقىي، توغرا، مۇكەممەل بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

    12- شىركەتنىڭ تىجارەت دائىرىسى بازارغا كىرىش ئىجازىتى پاسسىپ تىزىملىكى بەلگىلىمىسىگە، چەتئەل سودىگەرلىرى مەبلەغ سېلىش شىركىتى ۋە چەتئەل سودىگەرلىرى مەبلەغ سالغان كارخانىلارنىڭ بىۋاستە مەبلەغ سېلىش شىركىتىنىڭ تىجارەت دائىرىسى يەنە چەتئەل سودىگەرلىرىنىڭ مەبلەغ سېلىشىغا ئىجازەت بېرىش ئالاھىدە باشقۇرۇش تەدبىر بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

    13-قېتىملىق ئىقتىسادىي تەپتىش كومىتېتى تەسىس قىلىپ نازارەت قىلىش كومىتېتىنىڭ ھوقۇقىنى يۈرگۈزگەن شىركەت مۇدىرنى ئەنگە ئالدۇرغاندا، ئالاقىدار مۇدىرلارنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىش كومىتېتىنىڭ ئەزاسى بولغانلىقى توغرىسىدىكى ئۇچۇرنى ئېنىق كۆرسىتىش كېرەك.

    14- ماددا شىركەت تەسىس قىلىپ تىزىمغا ئالدۇرغاندا تىزىمغا ئالدۇرغان ئالاقىلاشقۇچىنى قانۇن بويىچە ئەنگە ئالدۇرۇشى، تىزىمغا ئالدۇرغان ئالاقىلاشقۇچىنىڭ تېلېفون نومۇرى، ئېلېكترونلۇق پوچتا ساندۇقى قاتارلىق دائىم ئىشلىتىلىدىغان ئالاقىلىشىش ئۇسۇلى بىلەن تەمىنلىشى، تىزىمغا ئالدۇرغان ئالاقىلاشقۇچىغا شىركەت بىلەن تىزىملاش ئورگىنى ئوتتۇرىسىدىكى ئالاقىلىشىش خىزمىتىگە ھاۋالە قىلىپ، ئۈنۈملۈك ئالاقىلىشىشقا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

    تىزىمغا ئالدۇرۇپ ئالاقىلاشقۇچىنى شىركەتنىڭ قانۇنىي ۋەكىلى، مۇدىرى، نازارەتچىسى، يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچىلار، پايچىكلار، خىزمەتچىلەر ئۈستىگە ئالسا بولىدۇ.

    تىزىمغا ئالدۇرغان ئالاقىلاشقۇچى ئۆزگەرتكەن بولسا، شىركەت ئۆزگەرتكەن كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە شىركەت تىزىملاش ئورگىنىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

    15- ماددا شىركەتنىڭ مۇدىرى، نازارەتچىسى، يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچىلىرىدا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ شىركەت قانۇنى»نىڭ 178- ماددىسىدا بەلگىلەنگەن ئەھۋاللارنىڭ بىرى مەۋجۇت بولسا، شىركەت قانۇن بويىچە ۋەزىپىسىنى ۋاقتىدا بىكار قىلىشى، بىلىشى ياكى بىلىشكە تېگىشلىك كۈندىن باشلاپ پىرىنسىپ جەھەتتىن 30 كۈندىن ئېشىپ كەتمەسلىكى ھەمدە ۋەزىپىسىدىن قالدۇرۇلغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە تىزىملاش ئورگىنىغا ئەنگە ئالدۇرۇشنى قانۇن بويىچە بېجىرىشى كېرەك.

     16-قېتىم ئىلتىماس قىلغۇچى ۋاستىچى ئاپپارات ياكى باشقا تەبىئىي ئادەمگە ۋاكالىتەن شىركەتنى تىزىملاش، ئەنگە ئالدۇرۇشنى ھاۋالە قىلسا بولىدۇ. ۋاستىچى ئاپپاراتلار ۋە ئۇنىڭ خىزمەتچىلىرى، باشقا تەبىئىي ئادەم ۋاكالىتەن شىركەتنى تىزىملاش، ئەنگە ئالدۇرۇش ئىشلىرىنى بېجىرىپ، سەمىمىي ۋە ئىشەنچلىك بولۇپ، مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشى، ئۇنىڭ ۋاكالەتچىلىك سالاھىيىتىنى ئېنىق يېزىش ھەمدە ھوقۇق بېرىش ھاۋالەنامىسىنى تاپشۇرۇشى، ساختا ماتېرىيال تاپشۇرماسلىقى ياكى باشقا ئالدامچىلىق ۋاستىلىرىنى قوللىنىپ مۇھىم پاكىتلارنى يوشۇرماسلىقى، شىركەتنى تىزىملاش، ئەنگە ئالدۇرۇپ ۋاكالەتچىلىك قىلىش كەسپىدىن پايدىلىنىپ دۆلەتنىڭ مەنپەئەتى، ئىجتىمائىي جامائەت مەنپەئەتى ياكى باشقىلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇق مەنپەئەتىگە زىيان يەتكۈزمەسلىكى كېرەك.

     17-شىركەتنىڭ قانۇنىي ۋەكىلى، مۇدىر، نازارەتچى، يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچى خادىملار، پايچىكلار جىسمانىي ئەركىنلىككە قانۇن بويىچە چەك قويۇلغان، ھەقىقىي ئىسمى بىلەن ئىسپاتلاش سىستېمىسى، ئۆزى نەق مەيداندا بېجىرىش ياكى ھۆكۈمەت گۇۋاھلىقى ھۆججىتىنى تاپشۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق سالاھىيەت ئۇچۇرىنى تەكشۈرۈشكە ئامالسىز قالسا، ئالاقىدار دۆلەت ئورگانلىرى يول قويغان شەكلى بويىچە ھەقىقىي ئىسمى بىلەن دەلىللىسە بولىدۇ.

    18- ماددا شىركەت تۇرالغۇ ياكى تىجارەت ئورۇنلىرىنى تىزىمغا ئالدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلغاندا، تۇرۇشلۇق جاي ياكى تىجارەت سورۇنىنىڭ قانۇنلۇق ئىشلىتىش ئىسپاتىنى تاپشۇرۇشى كېرەك. شىركەت تىزىملاش ئورگىنى تۇرالغۇ ياكى تىجارەت ئورنىدا ئىسپات ماتېرىياللىرىنى ئاددىيلاشتۇرۇپ، كەچۈرۈم قىلسا، تارماقلار ئارا سانلىق مەلۇماتلاردىن ئورتاق بەھرىمان بولۇش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق ئىلتىماس قىلغۇچىلار تىزىمغا ئالدۇرغان تۇرالغۇ ياكى تىجارەت سورۇنىنىڭ ئوبيېكتىپ مەۋجۇت ئىكەنلىكىنى دەلىللىشى ھەمدە شىركەت قانۇن بويىچە ئىگىدارلىق ھوقۇقى ياكى ئىشلىتىش ھوقۇقىغا ئىگە بولىدۇ.

19- شىركەت تىزىمغا ئالدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلغان ياكى ئەنگە ئالدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلغان ئىشلاردا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى مەۋجۇت بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى تەسىس قىلىش تىزىملىتىش ياكى ئالاقىدار ئىشلارنى ئۆزگەرتىپ تىزىملاش ۋە ئەنگە ئالدۇرۇشنى بېجىرمەيدۇ:

(1) شىركەت نامى كارخانا نامىنى تىزىملاپ باشقۇرۇشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمىگەن بولسا

(2) شىركەتنىڭ رويخەتكە ئالدۇرۇلغان كاپىتالى، پايچىكلارنىڭ مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى ھەمدە چىقارغان سوممىسى كۆرۈنەرلىك بىنورمال ھەمدە تەڭشەشنى رەت قىلغان بولسا

(3) تىجارەت دائىرىسىدە تىزىمغا ئالدۇرۇشتىن ئىلگىرى قانۇن بويىچە تەستىقلاشقا تېگىشلىك ئىجازەتلىك تىجارەت تۈرىگە كىرگەن بولۇپ، تەستىقلانمىغان بولسا

(4) ساختا تىزىمغا ئالدۇرۇشقا چېتىلىدىغان بىۋاسىتە جاۋابكار تىزىملىتىش ئەمەلدىن قالدۇرۇلغان كۈندىن باشلاپ ئۈچ يىل ئىچىدە يەنە تىزىمغا ئېلىشنى ئىلتىماس قىلسا

(5) دۆلەت خەۋپسىزلىكى، ئىجتىمائىي جامائەت مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزۈش مۇمكىن بولسا

    (6) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان باشقا ئەھۋاللار.

    20- ماددا ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ شىركەتنىڭ قانۇنىي ئىگىسىنىڭ مۇستەقىللىق ئورنى ۋە پايچىك چەكلىك مەسئۇلىيىتىنى كۆرۈنەرلىك قالايمىقان ئىشلەتكەنلىكىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپاتلار بار بولسا، قانۇنىي ۋەكىلى، پايچىكلار، كاپىتالنى رويخەتكە ئالدۇرۇش ياكى شىركەتنى بىكار قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق، يامان غەرەزدە مال–مۈلۈكنى يۆتكەش، قەرزدىن ئۆزىنى قاچۇرۇش ياكى مەمۇرىي جازادىن ئۆزىنى قاچۇرغان بولسا، ئىجتىمائىي جامائەت مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزگەن بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى قانۇن بويىچە ئالاقىدار تىزىملاش ياكى ئەنگە ئالدۇرمايدۇ، بېجىرگەنلىرىنى ئەمەلدىن قالدۇرىدۇ.

    21- شىركەتنىڭ كەسىپنى دەم ئېلىشنى ئەنگە ئالدۇرۇشنى بېجىرگەن بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى باج، ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت قاتارلىق تارماقلارغا ۋاقتىدا ئورتاق بەھرىمان قىلىپ، كەسىپ توختىتىشنى ئەنگە ئالدۇرۇشقا چېتىلىدىغان باشقا ئىشلارنى يۇقىرى ئۈنۈملۈك بېجىرىشنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

    22- ماددا شىركەتنىڭ پايچىكلىرى ئۆلگەن، بىكار قىلىنغان ياكى بىكار قىلىنغان بولسا، شىركەتنىڭ تىزىملىتىشنى بىكار قىلىش رەسمىيىتىنى بىكار قىلالمىغان بولسا، شۇ پايچىكنىڭ پاي ھوقۇقىنىڭ بارلىق قانۇنلۇق ۋارىسلىق سۇبيېكتى ياكى شۇ پايچىكنىڭ بارلىق مەبلەغ سالغۇچىلىرى تىزىملىتىشنى بىكار قىلىشقا ئالاقىدار ئىشلارنى ۋاكالىتەن قانۇن بويىچە بېجىرسە بولىدۇ ھەمدە بىكار قىلىش قارارىدا تىزىملىتىشنى ۋاكالىتەن بىكار قىلىشقا ئالاقىدار ئەھۋاللارنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ.

    23-ماددىدا شىركەت كۈچكە ئىگە قانۇن خېتىدە ئېنىق تىزىمغا ئالدۇرۇپ ئەنگە ئالدۇرۇش ئىشلىرىغا ئالاقىدار قانۇندا بەلگىلەنگەن مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلمىغاچقا، خەلق سوت مەھكىمىسى شىركەت تىزىملاش ئورگانلىرىغا ئىجرا قىلىشقا ياردەملىشىش ئۇقتۇرۇشى يەتكۈزۈپ، قانۇنىي ۋەكىلى، مۇدىر، نازارەتچى، يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچى، پايچىكلار، شۆبە شىركەتنىڭ مەسئۇللىرى قاتارلىق ئۇچۇرلارنى قانۇن بويىچە تاشلاشقا ياردەملىشىشنى تەلەپ قىلغان بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگانلىرى قانۇن بويىچە دۆلەت كارخانىلىرىنىڭ ئىناۋەت ئۇچۇرىنى ئاشكارىلاش سىستېمىسى ئارقىلىق جەمئىيەتكە ئېلان قىلىش ئۇچۇرىنى تازىلاشنى تەلەپ قىلىدۇ.

24- ماددا 2024-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنىدىن بۇرۇن تىزىمغا ئالدۇرۇپ تەسىس قىلىنغان شىركەت تىجارەت كىنىشكىسى بىكار قىلىنغان، تاقاشقا بۇيرۇلغان، تاقاشقا بۇيرۇلغان، ياكى تىزىمغا ئالدۇرغان تۇرالغۇ، تىجارەت سورۇنى ئارقىلىق تىجارەت بىنورمال تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلۈپ، شىركەتنىڭ مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى، رويخەتكە ئالدۇرۇلغان كاپىتالى قانۇن بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان ھەمدە تەڭشەشكە ئامالسىز قالغان بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى ئۆزىنى باشقىچە باشقۇرىدۇ، دۆلەت كارخانىسىنىڭ ئىناۋەتلىك ئۇچۇرلىرىنى ئېلان قىلىش سىستېمىسىدا ئالاھىدە بەلگە قويىدۇ ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىنىدۇ.

باشقا باشقۇرۇشقا كىرگۈزۈلگەن شىركەتلەر تىزىمغا ئالدۇرغان شىركەت بويىچە ئىستاتىستىكا قىلمايدۇ ۋە تىزىملاپ باشقۇرمايدۇ.

    ئالدىنقى تارماقتا بايان قىلىنغان شىركەتنىڭ مەبلەغ چىقىرىش مۇددىتى، رويخەتكە ئالدۇرغان كاپىتالنى قانۇن بويىچە تەڭشىگەن بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى تىزىمغا ئالدۇرۇش ھالىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك.

    25-ماددا شىركەتنىڭ ئىجتىمائىي ئىناۋەت ۋاكالەت نومۇرىنى بىرلىككە كەلتۈرۈش بىردىنبىرلىككە ئىگە. شىركەت قانۇن بويىچە تەسىس قىلىش تىزىملىكىنى بىكار قىلغان ياكى بىكار قىلىنغاندىن كېيىن، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى بىر تۇتاش ئىجتىمائىي ئىناۋەت ۋاكالەت نومۇرىنى ساقلاپ قېلىشى كېرەك.

    26 – ماددا ۋاسىتىچىلىك ئاپپاراتلىرى ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ ساختا ماتېرىيال تاپشۇرغانلىقىنى ئېنىق بىلگەن ياكى بىلىشى ياكى باشقا ئالدامچىلىق ۋاستىلىرىنى قوللىنىپ مۇھىم پاكىتلارنى يوشۇرغانلىقىنى شىركەت تىزىملىتىدىغانلىقىنى بىلگەن بولسىمۇ، يەنىلا ۋاكالىتەن بېجىرىشى ياكى ئۇلارغا ياردەملىشىپ ساختا تىزىملىتىشقا ياردەملەشكەن بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىپ، يۈز مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

    ۋاستىچى ئاپپاراتلار ئۆزىنىڭ نامىدا ياكى باشقىلارنىڭ نامىدا ساختا ماتېرىيال تاپشۇرغان ياكى باشقا ئالدامچىلىق ۋاستىلىرىنى قوللىنىپ مۇھىم پاكىتلارنى يوشۇرۇپ شىركەت تىزىملىتقان بولسا، شىركەت تىزىملاش ئورگىنى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ شىركەت قانۇنى»نىڭ 250-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە شىركەت ھەمدە بىۋاستە مەسئۇل مەسئۇل خادىملار ۋە باشقا بىۋاستە جاۋابكارلارنى قانۇن بويىچە ئېغىر جازالايدۇ.

    27- ماددا قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ياكى تارماق قائىدىلىرى ياكى تارماق قائىدىلىرىدە مەزكۇر چارىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ قىلمىشلارنى جازالاش بەلگىلىمىسى بولغانلارنى شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

    28 – ماددا چەت ئەل سودىگەرلىرى مەبلەغ سالغان شىركەتلەرنى تىزىملاپ باشقۇرۇشقا بۇ چارىنى تەتبىقلايدۇ. چەتئەل سودىگەرلىرىنىڭ مەبلەغ سېلىشىغا ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي قانۇن-قائىدە ياكى تارماقلارنىڭ قائىدىلىرىدە ئۇلارنى تىزىملاشتا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

    29-ماددى بۇ چارە 2025-يىلى 2-ئاينىڭ 10-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.